အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး

အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး

ေဖေဖကအသည္းေျခာက္နဲ႔ဆံုသြာတာပါဒါေလးျမင္ေတာ႕သတိ၇လို႕ပါ

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါဟာ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါ(Infectious Disease) ျဖစ္ျပီး အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ (Hepatitis B Virus) ဆိုတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားပါတယ္။ ကမာၻ႔လူဦးေရ ရဲ့သုံးပုံတစ္ပုံ - သန္းေပါင္း ၂ေထာင္(2 Billions Population) ဟာ ဒီေရာဂါပိုး ကူးစက္ ဝင္ေရာက္ခံရဖူး ျပီးေတာ့ အဲဒီထဲက သန္းေပါင္း၃၅၀(350 Millions) ဟာ လက္ရွိ ေရာဂါပိုး သယ္ေဆာင္သူေတြအေနနဲ႕ရွိပါတယ္။ တရုတ္နဲ႕အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသဟာ ဒီေရာဂါကူးစက္မႈႏႈန္းျမင့္မားျပီး ဒီေဒသ ေန လူဦးေရ ထက္ဝက္ေက်ာ္ဟာ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ပိုး ကူးစက္ဝင္ေရာက္ခံရဖူးျပီး လူဦးေရရဲ့ ၈ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ဟာေရာဂါပိုး သယ္ေဆာင္ ျဖန္႕ျဖဴးသူအေနနဲ႕ရွိပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ကမာၻအဝွမ္း လူ ၁သန္းဟာ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေျခာက္ေရာဂါ(Cirrhosis) နဲ႕ အသည္းကင္ဆာေရာဂါ(Hepatocellular Carcinoma) ေတြေၾကာင့္ အသက္ဆုံးရွုံး ေနၾကရပါတယ္ ... တစ္နည္း ... ဒီဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေၾကာင့္ စကၠန္႕ ၃၀တိုင္းမွာ လူတစ္ေယာက္ႏႈန္း ေသဆုံးေနၾကရတာျဖစ္ျပီး အထူးသျဖင့္ အာရွ၊ အာဖရိက နဲ႕ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြ မွာပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။

ဒီေရာဂါဟာ မျဖစ္ခင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္လို႕ရတဲ့ေရာဂါ(Preventable Disease) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးမွာေတာ့ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္နည္းမ်ားအနက္က အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆး(Hepatitis B Vaccine) နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး သိသင့္သိထိုက္တဲ့အေျခခံက်တဲ့အခ်က္ေတြကိုပဲ အဓိကထား ေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆးဆိုတာ

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆး(Hepatitis B Vaccine) ဆိုတာ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးရဲ့ အျပင္ဖက္ ဆုံးအခြံရဲ့မ်က္ႏွာျပင္မွာရွိတဲ့ ပဋိလံႈ႕ပစၥည္း ေခၚ ပ႐ိုတင္းတစ္မ်ိဳး(Hepatitis B Surface Protein or Hepatitis B Surface Antigen) ကို ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ကိုယ္ခံအားစနစ္(Immune System) က မွတ္မိသိရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ ထိုးေဆးပါ။ လက္ေမာင္း၊ ကေလးငယ္ေတြမွာ ဆိုရင္ ေပါင္မွာရွိတဲ့ ႂကြက္သားထဲကို(Intramuscular Injection) ထိုးရပါတယ္။

လက္ရွိအသုံးျပဳေနတဲ့ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆး (၂)မ်ိဳးရွိပါတယ္။ · ပထမတစ္မ်ိဳးက မ်ိဳး႐ိုးဗီဇနည္းပညာနဲ႕ဖန္တီးထားတဲ့ကာကြယ္ေဆး(Recombinant or Genetically Engineered Vaccines) ပါ။ တေစး(Yeast) ဒါမွမဟုတ္ ႏို႕တိုက္သတၱဝါေတြရဲ့ဆဲလ္(Mammalian Cells) ထဲမွာ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီဗိုင္းရပ္စ္ရဲ့ ပဋိပစၥည္း မ်ိဳးဗီဇ(HBs Antigen Gene) ကို ထည့္သြင္းျပီး မ်ိဳးဗီဇနည္းပညာနဲ႕ ပြားမ်ားထားတာပါ။ · ဒုတိယတစ္မ်ိဳးကေတာ့ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုးကူးစက္ခံထားရတဲ့လူေတြရဲ့ ေသြးရည္ၾကည္ကို ထုတ္ယူသန္႕စင္ထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆး(Plasma-derived Vaccines) ပါ။

ပထမအမ်ိဳးအစားကာကြယ္ေဆးကို ပိုျပီးအသုံးမ်ားပါတယ္။

ဘယ္လိုကာကြယ္သလဲ

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္(Hepatitis B Virus) ရဲ့ အျပင္ဖက္ဆုံးမ်က္ႏွာျပင္ မွာရွိတဲ့ ပဋိလံႈ႕ပစၥည္း(Hepatitis B Surface Antigen or HBsAg) ျဖစ္တဲ့ ပ႐ိုတင္းကို လူကို ဒုကၡမေပးႏိုင္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစုံနဲ႕ ဖန္တီး ျပဳျပင္ ျပီးထုတ္လုပ္ထားတဲ့ကာကြယ္ေဆးကို ခႏၶာကိုယ္ထဲထိုးသြင္းလိုက္တဲ့အခါ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ေရာဂါကာကြယ္မႈစနစ္က အဲဒီပ႐ိုတင္းကိုမွတ္မိသိရွိသြားပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ

အစကတည္းက သဘာဝအေလ်ာက္မရွိဘဲ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့ ပစၥည္းကိုတိုက္ထုတ္ဖို႕ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ကေန သူနဲ႕သင့္ေတာ္ရာ ပဋိပစၥည္း(Antibody) လို႕ေခၚတဲ့ ပ႐ိုတင္းေတြကိုထုတ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီ ပဋိပစၥည္းေတြဟာ ခုနကက်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ ျပင္ပကပစၥည္း (Antigen) ေတြကို ပူးကပ္ဖ်က္ဆီးပစ္ပါတယ္။ ဖ်က္ဆီးပစ္စရာေရာဂါပိုးေတြ မရွိေတာ့တဲ့ေနာက္မွာလည္း ကိုယ္ခံစြမ္းအားပဋိပစၥည္းေတြဟာ ေသြးေၾကာထဲမွာ ဆက္လက္ျပီး ရွိေနၾက ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ဝင္ေရာက္ဖူးတဲ့သူေတြမွာ ေရာဂါပိုးလုံးဝေပ်ာက္ကင္းသြားေပမယ့္ ေသြးစစ္ၾကည့္ လိုက္ရင္ HBs Antibody ကေတာ့ ဆက္လက္ရွိေနတာပါ။

ကာကြယ္ေဆးထိုးထားတဲ့သူေတြနဲ႕ ပထမတစ္ၾကိမ္ေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္ျပီး ေပ်ာက္ကင္းသြားတဲ့သူေတြမွာ ေနာက္တစ္ခါ အဲဒီ ပဋိလံႈ႕ ပစၥည္း(Antigen) နဲ႕ အလားသ႑န္တူတဲ့အရာေတြ (ဥပမာ။ ။အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး) ဝင္ေရာက္လာတဲ့အခါ ကိုယ္ခံ စြမ္းအားစနစ္က ခ်က္ခ်င္းမွတ္မိသိရွိေနတဲ့အတြက္ က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ ရန္သူေတြကို တိုက္ထုတ္ဖို႕ ယခင္တစ္ခါကထုတ္ဖူးျပီးသား ပဋိပစၥည္းေတြကို ခ်က္ခ်င္းထုတ္ေပးပါတယ္။ ထြက္လာတဲ့ ပဋိပစၥည္း(Antibody) ေတြရဲ့ တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးမႈ(Antigen-antibody Reactions) ေၾကာင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ ေသေၾကပ်က္စီးကုန္ျပီး အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါျဖစ္တဲ့အဆင့္ကို မေရာက္ ႏိုင္ ေတာ့ ပါဘူး။ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ ပဋိပစၥည္းေတြဟာ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္လာတာနဲ႕အမွ် တျဖည္းျဖည္းနည္းပါးသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ကိုယ္ခံစြမ္းအား စနစ္(Immune System) ကေတာ့ ေရာဂါပိုးကို ဆက္လက္မွတ္မိသိရွိေနျပီး ေနာက္တစ္ခါေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္လာရင္ လိုအပ္တဲ့ ပဋိပစၥည္းေတြ ထပ္မံထုတ္ေပးဖို႕ အသင့္ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဘယ္လိုအခ်ိန္အပိုင္းအျခားမွာ ထိုးမလဲ

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္တိုင္းဟာ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီေရာဂါပိုး ရွိ/မရွိကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေစာစြာ စစ္ေဆးမႈခံယူရပါမယ္။ အသည္းေရာင္အသားဝါ - ဘီ ကာကြယ္ေဆးကို ...

* အသည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး ရွိသူ မိခင္ ကေမြးတဲ့ ေမြးကာစကေလးေတြမွာ

ပထမအၾကိမ္ - ေမြးျပီး ၁၂နာရီအတြင္းမွာ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆးထိုးေပးရပါမယ္။ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆး အျပင္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါ ကိုယ္ခံအားပ႐ိုတင္း(Hepatitis B Immunoglobulin - HBIg) ကိုပါ ေမြးစကေန ၁၂နာရီအတြင္း ထိုးေပးဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဒုတိယအၾကိမ္ - ၁လ မွ ၂ လသား တတိယအၾကိမ္ - ၆လသား ေမြးဖြားစကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၂၀၀၀ ဂရမ္(Birth Weight < 2000g) ေအာက္နည္းတဲ့ ကေလးေတြ အတြက္ ေမြးေမြးခ်င္း ၁၂နာရီအတြင္း ထိုးတဲ့ ပထမဆုံးကာကြယ္ေဆးကို ထည့္သြင္းမတြက္ခ်က္ဘဲ ကေလး ၁လသားအရြယ္မွစျပီး ေနာက္ထပ္ကာကြယ္ေဆး ၃ၾကိမ္ (စုစုေပါင္း ၄ၾကိမ္) ထပ္မံထိုးေပးဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ကေလးအသက္ ၉လသားေနာက္ပိုင္း(၉လကေန ၁၈လသားအရြယ္) မွာ ကေလးမွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈ ရွိ/မရွိစစ္ေဆးရပါမယ္။ အဲလိုစစ္ေဆးတဲ့အခါ ေသြးထဲမွာအသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါပိုး(HBs Ag) မေတြ႕ရွိဘဲ၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါပိုးကာကြယ္စြမ္းအား(Anti-HBs Level) 10 mIU/ml နဲ႕အထက္ရွိတဲ့ကေလးေတြဟာ ကာကြယ္မႈ စြမ္းအားျပည့္ ရရွိျပီး ျဖစ္ ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးမေတြ႕ရွိေပမယ့္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါ ကာကြယ္စြမ္းအား 10 mIU/ml ထက္နည္းတဲ့ကေလးေတြကိုေတာ့ ကာကြယ္ေဆး ေနာက္ထပ္ ၃ၾကိမ္ထပ္မံထိုးေပးဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီတိုင္းလိုက္နာေဆာင္ရြက္ပါကမိခင္မွကေလးသို႕ ေရာဂါကူးစက္မႈကို ၈၅ ကေန ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္ ပါတယ္။

* အသည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး မရွိသူ မိခင္ ကေမြးတဲ့ ေမြးကာစကေလးေတြမွာ

ပထမအၾကိမ္ - ေမြးစကေန ၂လအတြင္း ဒုတိယအၾကိမ္ - ၁လ မွ ၄ လသား တတိယအၾကိမ္ - ၆လ မွ ၁ႏွစ္ခြဲ

* အသည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး ရွိ/မရွိ မသိသူ(မစစ္ေဆးရေသးသူ) မိခင္ ကေမြးတဲ့ ေမြးကာစကေလးေတြမွာ

အသည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး ရွိသူ မိခင္ကေမြးလာတဲ့ ေမြးကာစကေလးေတြမွာအတိုင္းပဲ ေမြးျပီး ၁၂နာရီ အတြင္း အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးရပါမယ္။ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကိုယ္ခံအားပ႐ိုတင္း(HBIg) ကိုေတာ့ ထိုး4ပး ဖို႕ မလိုအပ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ မိခင္ကို အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ပိုး ရွိ/မရွိ တတ္ႏိုင္သမွ်ေစာစြာစစ္ေဆးရပါမယ္။ မိခင္မွာ ေရာဂါပိုးရွိေၾကာင္း စစ္ေဆးေတြ႕ရွိရပါက ကလေလးအသက္ ၇ရက္သားထက္မေက်ာ္ေသးပါက အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကိုယ္ခံအား ပ႐ိုတင္း (HBIg)ထိုးႏွံေပးရပါမယ္။ အဲဒီေနာက္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုး ရွိသူ မိခင္ကေမြးတဲ့ ေမြးကာစကေလးေတြမွာလိုပဲ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ မိခင္မွာ ေရာဂါပိုး မေတြ႕ရွိခဲ့ရင္ေတာ့ အသည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး မရွိသူ မိခင္ ကေမြးတဲ့ ေမြးကာစကေလးေတြ မွာလိုပဲ ကာကြယ္ေဆး အၾကိမ္အေရအတြက္ျပည့္ေအာင္ ဆက္လက္ထိုးႏွံရပါမယ္။

* ေမြးကာစမွာ ကာကြယ္ေဆးမထိုးခဲ့ရတဲ့ ကေလး၊ လူငယ္ေတြနဲ႕ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူေတြမွာ

ပထမအၾကိမ္ - မည္သည့္အခ်ိန္မဆို စထိုးႏိုင္ပါတယ္ ဒုတိယအၾကိမ္ - ပထမအၾကိမ္ထိုးအျပီး ၁လ မွ ၂လအၾကာ တတိယအၾကိမ္ - ပထမအၾကိမ္ထိုးအျပီး ၄လ မွ ၆လအၾကာ

* မည္သည့္အသက္အရြယ္မွာမဆို

ဒုတိယအၾကိမ္ကာကြယ္ေဆးထိုးတဲ့ရက္နဲ႕ ပထမအၾကိမ္ကာကြယ္ေဆးထို4တဲ့ရက္ဟာ အနည္းဆုံး ၁လျခားရပါမယ္။ တတိယအၾကိမ္ ကာကြယ္ေဆးဟာ ပထမအၾကိမ္ကာကြယ္ေဆးထိုးတဲ့ရက္နဲ႕ အနည္းဆုံး ၂လ၊ ဒုတိယအၾကိမ္ကာကြယ္ေဆးနဲ႕ အနည္းဆုံး၄လ ျခားျပီး မွ ထိုးရပါမယ္။ တတိယအၾကိမ္ကာကြယ္ေဆးကို ၆လသားေအာက္ကေလးေတြမွာ မထိုးေပးသင့္ပါဘူး။ အသက္၆လ ျပည့္ျပီးတဲ့ေနာက္ မွသာ ထိုးေပးရပါမယ္။ အသက္ ၁၁ႏွစ္ ကေန ၁၅ႏွစ္ၾကားလူငယ္ေတြမွာေတာ့ ကာကြယ္ေဆး ၃ၾကိမ္ထိုးရမယ့္အစား တစ္ၾကိမ္နဲ႕တစ္ၾကိမ္ ၄လကေန ၆လ ျခားျပီး စုစုေပါင္း ကာကြယ္ေဆး၂ၾကိမ္ထိုးရင္လုံေလာက္ျပီ လို႕ဆိုထားေပမယ့္ တတ္ကြၽမ္းတဲ့ ဆရာဝန္နဲ႕အရင္ တိ4င္ပင္ ေဆြးေႏြး သင့္ ပါတယ္။

ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအား

ကာကြယ္ေဆး ၃ၾကိမ္ထိုးျပီး ၁လကေန ၄လၾကာျပီးတဲ့အခါ အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီပိုး ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းအား(Anti-HBs Level) ကို ေသြးေဖာက္စစ္ေဆးရပါမယ္။ · အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ကိုယ္ခံစြမ္းအား 10mIU/ml အထက္ရွိပါက ကာကြယ္စြမ္းအားအျပည့္အဝ (Adequate Response) ရျပီလို႕သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲလိုလူေတြမွာ စြမ္းအားျမႇင့္ကာကြယ္ေဆး(Booster Dose) ထပ္ထိုးစရာမလိုပါဘူး။ ပထမ၃ၾကိမ္ ထိုးတာနဲ႕တင္လုံေလာက္ပါတယ္။ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ကာကြယ္ေဆး ထိုးျပီးသူ ၈၅ ကေန ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ကာကြယ္ စြမ္းအားျပည့္ ရရွိတတ္ပါတယ္။ · ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအား 0mIU/ml နဲ႕ 10mIU/ml အတြင္းရွိတဲ့သူေတြ(Hypo-responders) ကိုေတာ့ စြမ္းအားျမႇင့္ ကာကြယ္ ေဆး(Booster Dose) တစ္ၾကိမ္ထပ္မံထိုးေပးရပါမယ္။

· ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအား

စမ္းသပ္ႏိုင္တဲ့ပမာဏထက္နည္းသူမ်ား(

သတိထားသင့္တဲ့သူေတြ

ျပင္းထန္စြာဖ်ားနာေနသူေတြ၊ ဓာတ္မတည့္မႈ(Allergic Reaction) အထူးသျဖင့္ မုန္႕ဖုတ္ရာမွာသုံးတဲ့ တေစး(Baker's Yeast) နဲ႕ ဓာတ္မတည့္မႈရွိတဲ့သူေတြ၊ ပထမအၾကိမ္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ပိုးကာကြယ္ေဆးထိုးျပီးေနာက္ ျပင္းထန္တဲ့ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ပြားဖူးတဲ့သူေတြမွာ ကာကြယ္ေဆး မထိုးသင့္ပါဘူး။ တတ္ကြၽမ္းတဲ့ဆရာဝန္နဲ႕တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

ေရာဂါပိုးႏွင့္ထိေတြ႕ျပီးေနာက္ကာကြယ္ျခင္း(Postexposure Prophylaxis)

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါပိုးဟာ ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံထားရသူရဲ့ လူ႕ခႏၶာကိုယ္မွထြက္တဲ့အရည္မ်ား(ေသြး၊ တံေတြး၊ သုက္ ႏွင့္ လိင္အဂၤါမွထြက္ေသာအရည္မ်ား) မွာပါဝင္ေနျပီး ေရာဂါပိုးရွိေသာေသြးႏွင့္ ဆက္စပ္ပစၥည္းမ်ား(ေသြးရည္ၾကည္၊ ေသြးနီဥ စသ4္) ကိုသြင္းမိျခင္း၊ဓား၊ ေဆးထိုးအပ္ကဲ့သို႕ ခြၽန္ထက္ျပီး အေရျပားကိုျပဲရွေစႏိုင္ေသာအရာမ်ား၊ လိင္ဆက္ဆံမႈ၊ ၾကမ္းတမ္းေသာနမ္းရွုတ္မႈ၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္တံ၊ သြားတိုက္တံမ်ားကိုေဝမွ်သုံးစြဲမႈတို႕မွတစ္ဆင့္ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ကေန သေႏၶသား သို႕လည္း ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးဝန္ထမ္းမ်ားမွာလည္း ေရာဂါပိုးရွိသူကိုထိုးထားေသာ ေဆးထိုးအပ္စူးမိတာ(Needle Prick Injury) ၊ ခြဲစိတ္ခန္း မွာ ဓားရွမိတာ၊ လူနာမွထြက္ေသာေသြး မ်က္စိထဲဝင္တာ ကေနလည္း ကူးစက္ႏိုင္ ပါတယ္။အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ရဲ့ ကူးစက္ႏိုင္မႈ ဟာ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစ4္ေရာဂါ(HIV) ဗိုင္းရပ္စ္ထက္ အဆ ၁၀၀ပိုမိုအားေကာင္းပါတယ္။ အကယ္၍ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ပိုးပါေသာေသြးသြင္းမိရင္ျဖစ္ေစ၊ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ပိုး ရွိသူ အသုံးျပဳျပီးသား ေဆးထိုး အပ္၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓား အစရွိတဲ့အသုံးအေဆာင္တို႕ကိုသုံးမိခဲ့ရင္ျဖစ္ေစ၊ ေရာဂါပိုးရွိသူနဲ႕ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမိခဲ့ရင္ျဖစ္ေစ ေအာက္ပါအတိုင္းလိုက္နာေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။ ·

ယခင္က ကာကြယ္ေဆးမထိုးခဲ့ဖူးပါက - အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကိုယ္ခံအားပ႐ိုတင္း(HBIg) တစ္ၾကိမ္ထိုးႏွံရပါမယ္။ အဲဒီေ4ာက္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ေဆး(Hepatitis B Vaccine)ကိုအၾကိမ္ျပည့္ထိုးႏွံရပါမယ္။ · ယခင္က ကာကြယ္ေဆးထိုးခဲ့ဖူးျပီး သတ္မွတ္ကိုယ္ခံစြမ္းအားပမာဏအျပည့္အဝ(Anti-HBs Ab Level 10mIU/ml & Above) ရရွိျပီးသူျဖစ္က - ဘာမွလုပ္ေဆာင္ဖို႕မလိုအပ္ပါဘူး။

· ယခင္က ကာကြယ္ေဆးတစ္ၾကိမ္ထိုးခဲ့ဖူးျပီး သတ္မွတ္ကိုယ္ခံစြမ္းအားပမာဏအျပည့္အဝမရရွိခဲ့သူျဖစ္ပါက - အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကိုယ္ခံအားပ႐ိုတင္း(HBIg) တစ္ၾကိမ္ထိုးႏွံရပါမယ္။ အဲဒီေနာက္ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကာကြယ္ ေဆး(Hepatitis B Vaccine)ကိုအၾကိမ္4ပည့္ ထပ္မံထိုးႏွံရပါမယ္။

· ယခင္က ကာကြယ္ေဆးႏွစ္ၾကိမ္ထိုးႏွံခဲ့ဖူးျပီး သတ္မွတ္ကိုယ္ခံစြမ္းအားပမာဏ အျပည့္အဝမရရွိခဲ့သူျဖစ္ပါက - အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါကိုယ္ခံအားပ႐ိုတင္း(HBIg) ႏွစ္ၾကိမ္ထိုးႏွံရပါမယ္။

· အကယ္၍ ယခင္ကကာကြယ္ေဆးထိုးခဲ့ဖူးျပီး ကာကြယ္စြမ္းအားပမာဏကိုမသိပါက - Anti-HBs Ab Level ကိုထပ္မံစစ္ေဆးျပီး 10mIU/ml ထက္နည္းေနပါက HBIg တစ္ၾကိမ္နဲ႕ စြမ္းအားျမႇင့္ကာကြယ္ေဆး(Booster Dose) ထပ္မံထိုးေပးရပါမယ္။

ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာကာကြယ္ႏိုင္သလဲ

အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါကာကြယ္ေဆး အျပည့္အဝ တစ္ၾကိမ္ထိုးႏွံျပီးရင္ အနည္းဆုံး ၅ႏွစ္ကေန ၇ႏွစ္အထိ ေရာဂါကာကြယ္ႏိုင္ တယ္လို႕ အရင္ကလက္ခံခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ ပထမတစ္ၾကိမ္မွာ ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအား အျပည့္ အဝ(Adequate Response) ရခဲ့ျပီးသူမ်ား(Anti-HBs Ab 10mIU/ml & Above) မွာ ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအား(Anti-HBs Antibody) ဟာ ၁၂ႏွစ္ကေန ၂၅ႏွစ္အထိ ဆက္လက္ရွိေနျပီး အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအားပမာဏ (Anti-HBs Ab Level) ဟာ တျဖည္းျဖည္း စမ္းသပ္လို႕မရတဲ့ပမာဏအထိနည္းပါးသြားေပမယ့္ ကိုယ္4ံစြမ္းအားစနစ္ကေတာ့ ေရာဂါပိုးေတြကို ဆက္လက္မွတ္မိသိရွိေနျပီး ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ေရာဂါပိုးေတြ ဝင္ေရာက္လာပါက လိုအပ္တဲ့ပဋိပစၥည္းေတြကို ထုတ္ေပးဖို႕အသင့္ျဖစ္ေန တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ ေရာဂါကာကြယ္စြမ္းအားပမာဏထပ္မံစစ္ေဆးျခင္း၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းျပဳလုပ္ဖို႕မလိုအပ္ပါဘူး။

(Ref: Division of Viral Hepatitis, National Center for Infectious Diseases, Centers for Disease Control and Prevention, Atlanta, GA)

က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား ကဲ့သို႕ ေရာဂါပိုးနဲ႕ထိေတြ႕ဖို႕ အခြင့္အလမ္းမ်ားသူေတြကိုေတာ့ ပထမတစ္ၾကိမ္ထိုးျပီး ၅ႏွစ္အၾကာမွာ စြမ္းအား ျမႇင့္ကာကြယ္ေဆး(Booster Dose) တစ္ၾကိမ္4ပ္မံထိုးဖို႕ ညႊန္ၾကားထားပါတယ္။

ကာကြယ္ေဆး၏ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား

* ကာကြယ္ေဆးထိုးေသာေနရာတစ္ဝိုက္နာက်င္ေရာင္ရမ္းျခင္း

* ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းပ်က္ျခင္း

* လည္ေခ်ာင္းနာျပီး တုပ္ေကြးဖ်ားကဲ့သို႕ဖ်ားနာျခင္း

* ျပင္းထန္ေသာ ဓာတ္မတည့္ျခင္း(ဒါကေတာ့ ျဖစ္ပြားမႈ အလြန္နည္းပါးပါတယ္)။

အာေရာဂ်ံ ပရမံ လာဘံ ... က်န္းမာသုခ ျပည့္ဝၾကပါေစ။

ေဒါက္တာ ျပည့္ျဖိဳးေအာင္(၁၁.၄.၂၀၁၀)